واژینیسموس یا مقاربت دردناک

واژینیسموس یک اختلال روانشناختی– فیزیولوژیک است که به عنوان اسپاسم غیر ارادی مداوم و عود-کننده ی دسته ای از عضلات کف لگن و عضلات یک سوم تحتانی واژن شناخته می شود و با نزدیکی و دخول تداخل کرده و باعث استرس و مشکلات روحی در فرد می شود.

انواع واژینیسموس

واژینیسموس اولیه به مواردی اطلاق می شود که زن در اولین تجربه جنسی دچار انقباض در عضلات کف لگن، واژن وحتی قسمت داخلی رانها شده و در روند آمیزش جنسی نرمال تداخل ایجاد می شود. این عارضه، علت مشکلی به نام ازدواج به وصال نرسیده است که در طی آن زوج هرگز موفق به نزدیکی نشده اند. زنان دچار این عارضه ممکن است در هنگام معاینه واژینال نیز دچار انقباضات مشابهی شوند.

نوع ثانویه، به تجربه انقباضات واژن بعد از یک دوره رابطه جنسی موفق گفته می شود و زن ممکن است پس از سالها انجام رابطه جنسی بر اثر مشکلاتی مانند بیماری التهابی لگن، عفونت مقاربتی، تروما، رادیوتراپی لگن، علل عضلانی-مفصلی، اختلالات عصبی، به دنبال زایمان و در دوره قبل وحین یائسگی به دلیل خشکی واژن، آندومتریوز (وجود غدد آندومتریال و استرومای رحم در بیرون از آندومتر و عضله رحم) همیشه با درد لگنی همراه است که می‌تواند یکی از عوامل نزدیکی دردناک باشد) و همچنین واکنشهای روانی نسبت به همسر و فعالیت جنسی دچار درد و انقباض در هنگام دخول گردد. در نوع ثانویه ممکن است علت آن درمان شده و یا بهبود یابد اما واژینیسموس ناشی از آن همچنان باقی بماند و دخول را دردناک یا غیر ممکن سازد یا حتی در رسیدن فرد به ارگاسم، اختلال ایجاد کند.

نکته: اکثر موارد واژینیسموس، از نوع اولیه هستند.

بیمار دچار اختلال نزدیکی دردناک، در حالت خفیف دارای تمایلات جنسی می باشد و عشقبازی جنسی ابتدایی را انجام میدهد و بر اثر تحریک اندام تناسلی با دست برانگیخته میشود و فقط در هنگام کوشش برای دخول واژینیسموس مشاهده میشود. ولی در حالت شدید هیچ گونه لمس امکان پذیر نمی باشد. تا حدودی اکراه در عشق بازی مقدماتی دیده می شود و معمولا جنس مونث پشت خود را خم کرده و ران ها را در یک وضعیت بسیار محکم قرار می دهد. معمولا نوع خفیف واژینیسموس بسیار آسان به درمان پاسخ می دهد اما درمان نوع شدید آن، زمان بر است.

عللی که منجر به نزدیکی دردناک از نوع اولیه میشوند شامل:

عللی که منجر به نزدیکی دردناک از نوع اولیه میشوند شامل:

• ترس: ترس از آسیب به اعضای لگن و ناحیه تناسلی یا پارگی و خونریزی در بافت‌های بدن، ترس از باردار شدن، تجربه ناخوشایند قبلی یا افرادی که قبلاً مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند. آموزش ناکافی در خصوص ارتباط جنسی باعث می‌شود آگاهی از نوع ارتباط کم باشد و چون همه چیز برای زوجین مبهم است منجر به ترس و اضطراب از رابطه می شود. همچنین گاهی افراد با دیدن فیلم‌هایی که صحنه‌های خشونت‌آمیز جنسی داشته یا با مشاهده منظره واقعی از تجاوز جنسی، از لحاظ روانی دچار اضطراب‌های شدید می‌شوند.

• عوامل آناتومیک: می توان به ناهنجاری‌ در سیستم تناسلی، که سبب کوتاهی یا تنگی بیش از حد واژن می‌شود یا عدم شکل گیری طبیعی سیستم تناسلی‌ به دلیل اختلال ژنتیکی اشاره کرد.
• بیماری‌های پوستی: اگزمای شدید یا پسوریازیس (بیماری پوستی مزمن خودایمنی) شدید در آلت تناسلی یا اندام های تناسلی زنانه خود دارد، فکر می‌کند اگر این ارتباط را برقرار کند ممکن است شرایطش تشدید شود یا زنانی که دچار عفونت‌های ادراری یا عفونت در ناحیه تناسلی و لگنی هستند، ممکن است با نزدیکی دچار درد شوند و به صورت رفلکسی و واکنشی این انقباض را نشان ‌دهند.
• سابقه بیماری، جراحی و مداخلات پزشکی
• مسائل فرهنگی و مذهبی: تفاوت های فرهنگی زن و شوهر درباره روابط جنسی، محیط خشک مدهبی و افراطی و مواردی که سکس با گناه ارتباط داده میشود، ترسناک و خطرناک انگاشتن آلت تناسلی مردانه، داشتن تصور اشتباهی از سکس و کثیف انگاشتن آن،
• آموزش و اطلاعات ناکافی در مورد رابطه جنسی: شواهد این آگاهی ناکافی در مقاربت شتابزده در اولین تجربه جنسی که منجر به نزدیکی دردناک می شود، ناآگاهی از آناتومی و عملکرد دستگاه تناسلی زن، ناآشنایی با روشهای فعالیت جنسی، احساس گناه در این مورد، دریافت اطلاعات غلط از والدین و همسالان، آموزش های بازدارنده و سختگیرانه جنسی
• علل روانی: عمده ترین علت این اختلال، علل روانی است. به نظر می رسد، تجربه دردناک و انتظارات منفی در مورد دخول واژینال مثلا ترس از پارگی و خونریزی شدید، موجب بروز افکار ترسناکی، در ذهن فرد می شود. زن برای مقابله با این ترس، از همه فعالیتهایی که مربوط به دخول واژینال است، پرهیز می کند. تلاشهای گهگاه زن و همسرش برای دخول واژینال، با انقباضات واکنشی عضلات لگن روبرو می شود که مانع دخول می شود و عدم توانایی دخول، به نوبه خود، باعث تشدید افکار و انتظارات منفی می گردد. معمولا هرچه تلاش برای ادامه فعالیت جنسی بیشتر باشد، پاسخ واکنشی، شدت بیشتری یافته و درد و سفتی تشدید می شود. سایر علل روانی مرتبط شامل: سابقه خشونت و سوء استفاده جنسی، ترس از عفونت، ترس از بارداری، سابقه دخول ناموفق، ضربه به هنگام روابط جنسی گذشته، تجارب زودهنگام در کودکی، پیش بینی مقاربت اولیه دردناک، مقاربت دردناک در اولین رابطه جنسی، ترس، اضطراب، خصومت، عصبانیت، تنفر یا شرم از فعالیت جنسی، انعکاسی از روابط نامطلوب زن و شوهر می باشد.
• اشتباهات همسر که منجر به واژینیسموس می شوند: ماهرانه نبودن اعمال جنسی، ناکافی بودن میزان نرم کردن مهبل قبل از دخول، ناکافی بودن میزان مرحله تحریک

مشکلات مردان در همراهی با واژینیسموس زنان: ناتوانی جنسی و انزال زودرس

به طور کلی، فعالیت جنسی توسط سیستم های عصبی-روانی، عروق و جریان خون و هورمون ها و به طور فردی نیز تحت تاثیر آموزش ها و دانسته ها، عقاید و ارزش های خانوادگی، اجتماعی و مذهبی، سن، وضعیت سلامتی و تجارب شخصی می باشد، لذا بروز مشکل یا اختلال در هر یک از این حوزه ها بر سلامت جنسی افراد موثر خواهد بود.

اشتباهات متداول پزشکان

• اکثر بیماران مبتلا به واژینیسم حداقل با چند مورد از موارد زیر مواجه شده اند. این موارد مختص یک کشور خاص نیست بلکه تمام بیماران در کشورهای مختلف از این موارد شکایت دارند.
• عدم تشخیص واژینیسم از روی نا آگاهی‌: اولین شکایت این هست که چرا پزشک واژینیسم رو در اونها تشخیص نداده است
• آزردن بیمار در حین معاینه: متاسفانه، هنوز تعداد زیادی از متخصصان متوجه درد بیمار واژینیسمی در حین معاینه نیستند و به جای اینکه سریعا معاینه را متوقف کرده و به شخص اطمینان دهند که درد بیشتری ایجاد نمیکنند، اصرار دارند که شخص باید آروم باشد یا تحمل کند.

• دادن توصیه هایی نظیر “فقط آروم باش، یا به رابطه جنسی ادامه بده و لوبریکنت بیشتری استفاده کن”: به زنی‌ که از واژینیسموس رنج میبرد، به دلایل زیرمیتواند بر شدت مضر و ناامید کننده باشد:

• درد واقعی‌ ناشی‌ از واژینیسموس و اسپاسم عضلات به صرف آرام بودن از بین نمی‌رود.
• مشکل معمولا ناشی‌ از اضطراب شدید، حمله وحشت زدگی یا ترس از ورود هر چیزی به واژن می‌باشد.
• همچنین احتمال ضربه روحی‌ یا تجاوز در گذشته وجود دارد.
• ناآگاهی‌ شریک جنسی‌ و نداشتن مهارت و احساس درست در زمان نزدیکی‌ نیز میتواند در به وجود آمدن مشکل موثر بوده باشد.
• در ضمن آرامش و شل نمودن عضلات چیزی نیست که صرفا با توصیه یک پزشک انجام شود، بلکه شخص بیمار نیاز به محیط مناسب و تکنیک‌های کمکی‌ برای یادگیری اینگونه مهارت‌ها دارد.
• پیشنهاد عجولانه عمل جراحی، مسکن یا پماد بی حسی
• طرز برخورد، رفتار و کلمات ناراحت کننده: زنان مبتلا به واژینیسم، اغلب بعد از ترک مطب متخصص زنان با افکار مخرب و گاها تمایل به خودکشی‌ مواجه هستند. متاسفانه این اتفاق کم رخ نمی دهد.
• معاینه داخلی‌ برای زن مبتلا به واژینیسم میتواند زمان بسیار حساسی باشد: او در موقعیت بسیار آسیب پذیری قرار دارد، اغلب از ورود هر چیزی به واژنش میترسد، ممکن است کنترلش را از دست بدهد، معمولاً شخص هنوز باکره است حتی اگر ازدواج کرده باشد، انتظار درد کشیدن دارد، نیمه برهنه و مضطرب است و احساس درد می‌کند. اگر پزشک به اندازه کافی‌ به موضوع اهمیت ندهد و شخص احساس امنیت و درک شدن نکند، این تجربه میتواند به یک تجربه بسیار ناراحت کننده تبدیل شود.
• ابراز تاسف پزشک برای شریک جنسی‌ زن مبتلا به واژینیسم: باید تاکید کرد که واژینیسم مشکل هر دو طرف هست، اما این زن است که بیشترین بار این مشکل را بر دوش میکشد.
• حتی بعضی‌ پزشکان به مرد می‌گویند که زیادی صبور بوده یا زیادی لطافت به خرج داده و به وی پیشنهاد میکنند که به جای این کارها، پشتکار بیشتری داشته باشد. چنین توصیه هایی باعث میشود مرد گمان کند که مشکل، ساخته ذهن همسرش است و چون پزشک نیز با او هم عقیده بوده، پس خود را متقاعد می‌کند که یک فشار اضافه به کسی‌ آسیب نمیرساند.

درمان اصلی برای این اختلال روان درمانی است. زیرا علت آن روانی بوده و عمدتا اختلال عضوی وجود ندارد.

باورهای غلط درباره واژینیسموس

باورهای غلط درباره واژینیسموس

• زنانی که واژینیسموس دارند، از نظر میل جنسی بسیار سرد هستند!!
  این جمله غلط است. آنها ممکن است از نظر میل و تحریک جنسی کاملا نرمال باشند و در مراحل پیشنوازی جنسی مشکلی نداشته باشند. اما در آخرین مرحله ارتباط جنسی، یعنی دخول، ناتوان باشند.
• اگر دخول را با زور و قدرت بیشتری انجام دهیم، موفق خواهیم شد!!
  این جمله نیز غلط است و انجام دخول با شدت بیشتر، فقط شرایط را بدتر میکند.
• تماشای فیلم های تحریک آمیز و گذشت زمان، خودبخود به درمان واژینیسموس کمک میکند!!
• این جمله نیز غلط است. چون خانم های دارای وازینیسموس، میل جنسی کافی را دارند و نیازی به تماشای فیلم ندارند  منتها به لحاظ ذهنی به یک سری تمارین تحت نظر شخص متبحر نیاز دارند.
• آلت همسر من و یا هیکل او برای من بزرگ است!!
• این مساله تاثیر چندانی بر رابطه ندارد. واژن چین هایی دارد که به هر درجه که لازم باشد قادر به باز شدن هستند.
• واژینیسموس درمان ندارد. مشاوره ها برای دلخوشی است!!
  خوشبختانه موارد بسایر زیادی رو می بینیم که با عمل کردن به توصیه های پزشک یا مشاورشان، مشکل شان برطرف شده است.
• تمام زنان دارای واژینیسموس، در کودکی شان آزار جنسی را تجربه کرده اند!! خیر! این مساله فقط درصد کمی از علل واژینیسموس را در بر می گیرد.
• تنها راه درمان واژینیسموس جراحی است: تنها موردی که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد، پرده بکارت ضخیم می باشد که با دخلول پاره نمی شود وزوجیننیاز به کمک دارند.

اختلالات روانشناختی زنان با مشکل واژینیسموس

طبق تحقیقات و مقالات معتبر علمی زنان با واژینیسموس سطح بالاتری از اضطراب و روان رنجوری را تجربه میکنند و با میزان کمتری برونگرا هستند. مشکلات روحی و علائم اضطرابی آنها زمانی که حمایت همسر یا شریک جنسی را ندارند و یا نسبت به درمان تحت فشار هستند تشدید می شود. واژینسموس یک اختلال چند بعدی است، افرادی با این مشکل دارای فاکتور های مستعد کننده برای علائم اضطرابی می باشند.

عواقب واژینیسموس درمان نشده

دردهای مهبلی در حین دخول یا تلاش برای دخول با وجود ممانعت فیزیکی، خود منجر به دور باطلی می گردد که با ترس از درد و انقباض غیرارادی شروع و به تشدید درد و عدم دخول ختم می‌شود. واژینیسم در زنان مبتلا موجب کاهش اعتماد به نفس، ایجاد حس ناتوانی، غیر طبیعی بودن وخود سرزنشی می شود. واژینیسم عواقب سنگینی بر تعادل زندگی جنسی و عاطفی زوجین دارد و نیز به علت عدم تحمل دخول هر نوع جسم خارجی، انجام آزمایشهای پزشکی مربوط به بیماریهای جنسی و درمان آن را به ویژه در زنان مبتلا به نوع ثانویه واژینیسموس ناممکن می سازد. واژینیسم در بسیاری از فرهنگها تابو محسوب می شود. وخبر خوب اینکه، در صورت تشخیص به موقع، گرفتن مشاوره مناسب و درمان، بهبودی به حد بالایی صورت می گیرد.

همکاری زن و مرد در درمان واژینیسموس مؤثر و ضروری است.

آنچه در درمان این افراد مهم است همکاری زوج‌ها در درمان است. اینکه هم زن و هم مرد در جلسات مشاوره حضور یافته، درک درستی از مشکل پیدا کنند و در انجام تکنیک ها همکاری داشته باشند، بهترین پاسخ را به درمان خواهند داشت.

درمان

کلید اساسی در درمان ایجاد تغییرات شناختی در فرد و آمادگی برای انجام مقاربت است و خبر خوب برای مبتلایان به واژینیسموس، این است که این اختلال، درمان پذیرترین اختلال جنسی می باشد و با روشهای جدید درمانی، بیش از ۹۹ درصد بیماران بهبود می یابند. اغلب بیماران از تغییری که درطی درمان و پس از ان در زندگیشان پدید آمده، شگفت زده می شوند.

حضور زوج همراه با یکدیگر برای درمان این اختلال در مرکز مشاوره و مطب ضروری و نقش مردان بسیار اساسی است. مردان در بسیاری از موارد می توانند به کمک همسر خود بشتابند. آنها باید بدانند این اختلال براساس منابع علمی و فقهی، به هیچ وجه دلیلی برای عدم تمکین زن نیست، بلکه این انقباضات به صورت غیر ارادی و نه به اراده شخصی-رخ داده و زن پس از یک دوره درمان با حمایت همسر می تواند به راحتی از فعالیت جنسی با همسرش لذت ببرد. بنابراین مردان به هیچ وجه نباید همسرشان را به طلاق دادن تهدید کنند، این تهدیدها باعث تشدید انقباض عضلات و گاهی اختلال میل و یا حتی بروز بیزاری جنسی در زن می شود که درمان آن بسیار مشکلتر و پیچیده تر از درمان واژینیسموس است.

اگر مرد از رابطه جنسی خود را کنار کشیده و یا به دلیل ترس از آزار همسرش، تمایلی به انجام فعالیت جنسی نشان ندهد. نه تنها همسرش برای ادامه درمان، انگیزه کافی نخواهد داشت، بلکه خودش نیز به مرور زمان دچار انواعی از اختلالات نعوظ می گردد. بنابراین مرد باید با تاکید بر ادامه درمان، زن را در هر مرحله تشویق کند، زیرا ادامه زندگی بدون فعالیت جنسی در طولانی مدت منجر به بروز اختلافات زناشویی خواهد شد.