دروغگویی کودکان و نحوه برخورد والدین با کودک دروغگو

دروغگویی و راستگویی در سنین مختلف تعبیرهای مختلفی دارد. یاد گرفتن تفاوت بین حقیقت و دروغ و تخیل و افسانه نیاز به زمان دارد. حتی کودکان کلاس اول نیز ممکن است این تفاوت ار درک نکرده باشند. زمانی که کودک به تشخیص میان واقعیت و رؤیا می پردازد یاد می گیرد که دروغ دروغ است حتی اگر مصلحتی باشد. وقتی کودکتان دروغ می گوید آن را یک مشکل شخصیتی ندانید بلکه از راه حل هایی استفاده کنید تا کودک برحسب سطح فهم و درکش بتواند راستگو باشد.

چگونه مفاهیم دروغگویی و راستگویی را به کودک یاد بدهیم؟

۱) مفهوم حقیقت را به کودک به شیوه های مختلف یاد بدهید. در بازی موقعیت های زیادی وجود دارد که با کودک تفاوتِ بین واقعیت و رؤیا را تمرین کنید. مثلا فرض کنید که بابا برای کودک شکلک درمیاورد و نقش هیولا را بازی می کند ولی کودک حتی اگر پدرش ماسک به چهره نداشته باشد باز هم می ترسد. می توانید با کودک صحبت کنید و به او بگویید: آیا واقعا بابا هیولاست؟ آیا اصلا می شود بابا هیولا باشد؟ اصلا مگه هیولا وجود دارد؟ برای او توضیح دهید که دیو و هیولا و لولو وجود ندارند و خیالی هستند. در مواقع دیگر، نیز می توانید به او توضیح دهید. مثلا بگویید: وقتی به او می گویید الان میام میخورمت، چقدر شیرینی تو! درواقع شوخی می کنید و نمی خواهید او را بخورید. از کتاب ها و تلویزیون نیز استفاده کنید تا بتوانید در مورد تفاوت افسانه و حقیقت با کودکتان صحبت کنید. مثلا در مورد امکان وجود داشتن موارد مختلف در کارتون های تخیلی صحبت کنید.« آیا انسان می تونه پرواز کنه؟ آیا سوپرمن وجود داره؟ آیا یه گربه می تونه دینامیت قورت بده بعد منفجر بشه دوباره سالم بشه و فرار کنه؟»

دروغگویی کودکان و نحوه برخورد والدین با کودک دروغگو

وقتی برای کودکتان قصه می خوانید تفاوت میان داستان و زندگی واقعی را نیز توضیح دهید. به او بفهمانید رؤیا با واقعیت تفاوت دارد و هرچه در رؤیا و جزئی از آرزوهای ما باشد لزوما واقعیت نمی یابد. مثلا وقتی کودکی به دوستش می گوید من یک اسب سفید کوچولو دارم و هر روز با آن به سفر میروم نگویید دروغ می گوید، بلکه به او توضیح دهید که تو یک اسب پلاستیکی داری که با آن بازی خیالی می کنی و سوار آن می شوی و مثلا با آن به شهرهای مختلف سفر می کنی و خوش می گذرانی.

۲) الگوی رفتاری خوبی برای کودکانتان باشید. درواقع دروغ نگویید! برخی دروغ ها مثلا کوچک جلوه دادن سن کودکتان برای نخریدن بلیط در سینما شاید ضرری به شما نرساند ولی کودک آن را می فهمد و در حافظه خود به عنوان یک راه ضبط می کند. کودکان بیشتر به رفتارهای شما توجه می کنند تا گفته های شما در مورد زشت بودن دروغگویی!

۳) راستگویی را تقویــــت و تشویق کنید. بسیار مهم است که کودک را برای راستگویی اش تشویق و تحسین کنید و بگویید با این که کار بدی انجام داده ولی از راستگویی او بسیار بسیار خوشحال شده اید. می توانید دفتری برای راستگویی او تهیه کنید و هربار راست گفت ان را در دفتر به عنوان کاری پسندیده یادداشت کنید و در حضور همگی دفتر را برای دیگران بخوانید و او را تشویق کنید. اگر کودک قبل از این که شما بفهمید چه کرده خودش نزد شما امد و جریان را تعریف کرد او را تشویق کنید و تنبیه با شدت کمتری برای او به کار ببرید و حتما به او بگویید چون خودت آمدی و به من گفتی جریمه ت کمتر خواهد شد.

دروغگویی کودکان و نحوه برخورد والدین با کودک دروغگو

۴) باعث دروغگویی کودکتان نشوید. توضیح خواستن در مورد عمل بد کودکتان در صورتی که شما واقف بر آن هستید تنها او را وادار می کند که به شما دروغ بگوید. چون اگر نگوید مادر یا پدر عصبانی بدجور او را تنبیه خواهند کرد و کودک باهوش این را به مرور فهمیده است! بیسکوئیت های داخل جعبه تمام شده و دست کودک شما پر از گرد بیسکوئیت است. وقتی از او می پرسید که تو آنها را خورده ای مضطربانه به شما می گوید نه. و حالا جنایتی در کار است چون هم بدون اجازه بیسکوئیت خورده و هم به زعمِ شما دروغ گفته است!! سوال نکنید و با جمله ی خبری حالت خود و شرایط را توصیف کنید: «از دستت عصبانی ام چون بی اجازه بیسکوئیت خوردی!» وقتی امری بدیهی است انکار او را نادیده بگیرید و به اصل ماجرا بپردازید. اگر اطمینان ندارید باز هم سوال نکنید. نظرتان را به روشنی بگویید. » فکر نمیکنم شکستن گلدون کار گربه باشه به نظرم تو این کار را کردی!»

۵) جریمه ی دروغگویی را از جریمه ی رفتارهای نادرست دیگر جدا کنید. برای کودک توضیح دهید که اگر راست بگوید کمتر عصبانی خواهید شد و درغگویی جریمه ی دو برابر دارد و به گفته ی خود عمل کنید. فراموش نکنید تنبیتان نباید آنقدر سخت باشد که کودک ترجیح بدهد دروغ بگوید و از مهلکه فرار کند. ابتدا کودک را برای عمل نادرستش تنبیه کنیدو بعد به مسئله ی دروغگویی بپردازید و از پیامدهای خاصی بهره ببرید یعنی دو تنبیه جداگانه که هر دو خیلی شدید نیستند را در نظر بگیرید. فراموش نکنید داد و بیداد و کتک زدن که به طور کل ممنوع است. جریمه ی بی اجازه بیسکوئیت خوردن اگر در هر حالت عادی دو روز بیسکوئیت نخوردن است جریمه ی دروغگویی انرا دو برابر ینی دقیقا چهار روز محرومیت از بیسکوئیت خواهد کرد.

دروغگویی کودکان و نحوه برخورد والدین با کودک دروغگو

۶) در صورت دروغگویی مداوم و جدی از یک متخصص کمک بگیرید. اگر کودک بزرگتر از ده سال دارید و تمام این راه ها را به کار بردید اما تاثیری نداشت احتمال این که مشکلات عاطفی و روانی جدی وجود داشت هست پس حتما به روانشناس متخصص مراجعه بفرمایید.