مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود

کودکان و نوجوانان، در فرایند رشد خود به طور مداوم با یادگیری مسائل و مهارت های عاطفی و اجتماعی روبه رو می شوند که برای داشتن یک زندگی سالم و شاد ضروریست. زمانی که کودکان عواطفی را تجربه می کنند یا درگیر رفتارهایی می شوند که باعث اختلال در شادی و برخی توانایی های آنهاست، بهتر است به متخصصین و مشاورین مراجعه کنند. والدین و کودکان اغلب با هم در جلسه های مشاوره حضور پیدا می کنند. اگر میخواهید بدانید مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود در ادامه با ما همراه باشید.

مراحل رشد از زمان تولد تا بلوغ و مشکلات کودکان و نوجوانان

همزمان با رشد، کودکان تغییراتی را در رفتار و روحیات خود تجربه می کنند. برخی از این تغییرات تا حدی قابل پیش بینی هستند و گرچه چالش برانگیزند، اما اکثر آنها کاملا طبیعی هستند و بخشی از فرایند رشد محسوب می شوند. به طور کل تا زمانی که رفتارهای مشکل ساز کودکان بخشی از فرایند بالا رفتن سن آنها می شود، نباید نگران باشید.

مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود

نظریه های زیادی وجود دارد که مراحل رشد کودکان را توضیح می دهند و تشخیص دادند که این مراحل اغلب برای والدین و معلم ها کم اهمیت است و در نتیجه باعث می شود رفتارها و نیازهای رشدی آنها درک نشود. نظریه اریکسون که مراحل رشد روانشناسی از زمان تولد تا بزرگسالی یکی از کامل ترین نظریه هاست. اریکسون، یکی از روانشناسان موثر، هشت مرحله را در زندگی تشخیص داد که پنج مرحله آن مربوط به کودکی و نوجوانی است:

نوزادی: اعتماد در مقابل عدم اعتماد. در اولین مرحله از رشد انسان، نوزاد دنیا را کشف کرده و امن بودن محیط را تشخیص می دهد. نوزادها نیاز به توجه زیادی از طرف والدین خود دارند و از طریق والدین است که اولین احساسات مربوط به اعتماد و عدم اعتماد را از خود نشان می دهند.

اوایل دوران کودکی و مشکلات کودکان: استقلال در مقابل خجالت و تردید. در دومین مرحله از رشد روانی، کودکان سعی می کنند استقلال خودرا بیان کنند، برخی مسائل را ترجیح می دهند و انتخاب می کنند. در این مرحله نیز تمرد، بداخلاقی و لجبازی رایج است. در این مرحله است که فرد برای اولین بار علاقه خود را به چیزی نشان می دهد و یا خجالت و تردید را تجربه می کند.

سال های پیش از مدرسه: ابتکار در مقابل احساس گناه. در این دوره کودکان در مورد نقش های اجتماعی و عواطف چیزهایی یاد می گیرند. آنها در این مرحله فعال و کنجکاو می شوند. بازی های تخیلی بخش مهمی از این مرحله است و بداخلاقی و لجبازی هنوز در کودک مشاهده می شود. همزمان با رشد کودک، وی رفتارهایی از اراده و تصمیم خود نشان می دهد و واکنش والدین یا کودک را تشویق می کند که عملکرد مستقلی داشته باشد و یا باعث می شود کودک در مورد برخی اقدامات نامناسب احساس گناه کند.

دوران مدرسه: هویت در مقابل سردرگمی نقش. در دوران بلوغ کودک مستقل تر می شود و براساس تجربه رفتارها و نقش های جدید، هویت خود را شکل می دهد. بلوغ معمولا در این مرحله اتفاق می افتد و با خود تغییرات جسمی و روحی به همراه دارد. تغییرات به وجود آمده در سال های نوجوانی اغلب باعث مختل شدن روابط والدین با نوجوان خود می شود، به ویژه زمانی که رفتارهای جدید فراتر از تجربه های نوجوان است و باعث بروز مشکل در مدرسه یا خانه می شود یا اینکه نوسانات عاطفی منجر به بروز افسردگی و اضطراب می شود.

مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود

محرک ها و عوامل خطر ساز

هر مرحله از رشد چالش های خاصی را برای کودکان به همراه دارد. مشکلات روحی ممکن است این چالش ها را تشدید کند، گرچه در بسیاری از موارد مشکلات روحی در نتیجه رویدادهای به وجود آمده در زندگی کودک بروز می کنند، چه رویدادهای ناگوار، مانند مورد ظلم قرار گرفتن و یا تجربه های خیلی معمولی، مانند نقل مکان کردن به یک خانه جدید.

هر کودک به تغییرات به وجود آمده در زندگی خود پاسخ متفاوتی خواهد داد، اما برخی رویدادهایی که بر روی سلامت روحی کودک تاثیر می گذارند، عبارتند از:

• جدایی والدین
• ازدواج خواهر یا برادر
• مرگ یکی از عزیزان، مانند یکی از اعضای خانواده
• سوء استفاده های جسمی و جنسی
• فقر
• بلایای طبیعی
• خشونت های خانگی
• وارد شدن به یک مکان یا مدرسه جدید
• مورد ظلم جسمی و روحی قرار گرفتن
• مسئولیتی بیشتر از حد سن و سال

سن، جنسیت و برخی عوامل دیگر بر روی تحمل و مقاومت کودک در برابر تغییرات در زندگی تاثیر می گذارند. کودکان کم سن و سال تر و پسرها اغلب راحت تر با جدایی والدین خود کنار می آیند، اما دخترها یا کودکان در سنین بالاتر نمی توانند خیلی راحت این تغییر را تحمل کنند. به علاوه ژنتیک نیز نقش مهمی دارد، همانطور که برخی بیماری های روحی، مانند افسردگی دو قطبی، به طور ارثی در بین اعضای یک خانواده مشاهده می شود.

مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود

مشکلات کودکان و نوجوانان در مسائل روحی

طبق بررسی های انجام شده و آمار به دست آمده حدود ۴ میلیون کودک و نوجوان دچار مشکلات روحی می شوند که به طور قابل توجهی بر روی عملکرد آنها در خانه، مدرسه یا گروه های اجتماعی تاثیر می گذارد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها آمار زیر را بین کودکان ۳ تا ۱۷ سال برآورد کرده اند :

• بیش فعالی و نقص توجه یا ADHD: 6.8 درصد
• شرایط رفتاری: ۳٫۵ درصد
• اضطراب: ۳ درصد
• افسردگی: ۲ درصد
• اوتیسم: ۱٫۱ درصد
• سندروم تورت: ۰٫۲ درصد

کودک آزاری و طرد کردن کودک نیزمشکلات رایجی هستند که در میان رویدادهای ناخوشایند قرار می گیرند و منجر به بروز مشکلات روحی می شوند. بررسی ها نشان داده اند کودکانی که مورد آزار قرار می گیرند یا طرد می شوند به دلیل ترس یا خجالت قادر نیستند تجربیات خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.

زمانی که کودکان به بلوغ می رسند، روابط عاشقانه یا هر نوع رابطه دیگری، می تواند درگیری قابل توجهی برای وی ایجاد کند. ارتباط بین والدین و کودکان برای رشد سالم ضروریست، اما ممکن است به دلیل فراز و نشیب های مختلف کمی تار شود. به عنوان مثال اکثر نوجوانان نگران روابط عاشقانه خود هستند. با این حال برای برخی نوجوانان نگرانی در مورد روابط عاشقانه ممکن است تا حد زیادی باعث کاهش انرژی آنها شده و لذت بردن را برای آنها دشوار سازد.

اختلالات خوردن شرایطی است که طبق آمار آکادمی روانپزشکی کودک و نوجوان امریکا، حدود ۱۰ درصد زنان جوان را در امریکا تحت تاثیر قرار می دهد. این اختلال تا حد زیادی بر اثر فشارهای اجتماعی و استرس زندگی نوجوانی بروز می کند. اختلال خوردن به دو شکل رایج وجود دارد: بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی که بیشتر در بین خانم ها رایج است، اما در بین پسران نوجوان نیز بروز می کند. طبق بررسی های انجام شده و نظرات پزشکان اختلال خوردن اغلب با سوء مصرف مواد رخ می دهد.

مشکلات کودکان و نوجوانان چیست و چگونه درمان می شود

زمانی که به دنبال یک درمانگر یا مشاور هستید، بهتر است از مدرسه کودک در این زمینه کمک بگیرید. درمان، چه درمان دارویی، مشاوره و یا ترکیبی از هر دو، برای بسیاری از نوجوانانی که دچار بیماری های روحی هستند، موثر خواهد بود. اما باید به درستی مورد بررسی قرار گیرد تا تاثیر داشته باشد. در اواخر سال ۲۰۰۹ یک بررسی در این زمینه نشان داد که تنها نیمی از تمام کودکان و نوجوانان مبتلا به اضطراب، اختلال هراس، اختلال خوردن، افسردگی و بیش فعالی خدمات حرفه ای بهذاشت و روان را دریافت می کنند.

سوء مصرف مواد در دوره نوجوانی

اعتیاد به الکل و مواد مخدر در نوجوانان نسبتا شایع است و می تواند به بروز مشکلات جدی اجتماعی و رفتاری منجر شود. مشکلات مربوط به مصرف مواد در نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال عبارتند از:

• مصرف مواد مخدر به صورت مشکل ساز
• مصرف الکل به صورت مشکل ساز
• وابستگی جسمی به سیگار

برنامه های زیادی برای نوجوانانی وجود دارد که درگیر مشکل مصرف مواد مخدر و الکل شده اند. برخی از این برنامه ها عبارتند از:

مداخله نوجوان: این روش عبارت است از یک مداخله کوتاه برای نوجوانانی که علائم اولیه اعتیاد به الکل و مواد مخدر را نشان می دهند. درمان به نوجوانان کمک می کند اهداف خود را مشخص کرده و ارزش های وجودی خود را تشخیص دهند و این امر به آنها کمک می کند از مصرف الکل و مواد مخدر اجتناب کنند. به علاوه این روش درمانی به نوجوانان کمک می کند استراتژی های سالم برای مقابله با استرس را بدون نیاز به مصرف مواد مخدر و الکل یاد بگیرند.

تقویت روابط نوجوان: در این روش درمانی مشکل مصرف مواد با شناسایی عوامل دخیل در زندگی و خانواده نوجوان مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن این روش به خانواده کمک می کند تا سیستم حمایتی خود را از نوجوان تقویت کند تا از مصرف مواد مخدر دوری کند.

خانواده درمانی با سیستم چندگانه: این روش درمانی یک روش کاملا فردی است که مشکلات ایجاد شده در مدرسه، خانه یا در بین دوستان را مورد بررسی قرار می دهد. ترکیبی از روش های درمانی دیگر، از جمله رفتار درمانی، روش شناختی رفتار و خانواده درمانی در مورد مصرف مواد و دیگر مشکلات روحی برای کمک به خانواده ها استفاده می شود.