اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD چیست؟

اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD نوعی اختلال روانپزشکی است که می تواند پس از تجربه و یا مشاهده حادثه یا واقعه تهدید کننده رخ دهد. حوادثی مانند شرکت در جنگ، بلایای طبیعی، حوادث تروریستی، تصادف، و یا ضرب و شتم جسمی یا جنسی که ممکن است در دوران کودکی و یا بزرگسالی رخ دهد می تواند موجب بروز این اختلال شود. تحقیقات اخیر نشان می دهد که آسیب های دوران کودکی مانند جدایی های ناگهانی، آزارهای مدرسه ای، تنبیهات بدنی، عاطفی و جنسی و نیز مورد غفلت قرار گرفتن در دوران کودکی هر قدر هم که شدید نباشد ولی اگر به دفعات زیاد اتفاق بیفتد می تواند در بزرگسالی به صورت PTSD خود را نشان دهد.

اکثر بازماندگان پس حوادث دردناک، اندک زمانی پس از تجربه، به حالت عادی بر می گردند. با این حال، برخی از مردم واکنش های شدید تری نسبت به استرس نشان می دهند که ممکن است با گذشت زمان حتی بدتر هم بشود. این افراد ممکن است مبتلا به PTSD باشند. افرادی که از PTSD رنج می برند اغلب به صورت، کابوس، اختلال در خواب، بازگشت خاطرات به صورت حمله، ویا احساس گسستگی روانی را تجربه می کنند. این نشانه ها می تواند به اندازه ای شدید باشد که به نحو قابل توجهی روندزندگی فرد را مختل کند.

علایم اختلال پس از ضربه یا سانحه می تواند بعد از یک تاخیر چند هفته ای و یا چند ماهه شروع شروع شود. بسیاری ازافراد درگیر، احساس غم عمیق ، افسردگی ، اضطراب، احساس گناه و یا عصبانیت را تجربه می کنند . به غیر از این احساسات قابل درک، سه دسته عمده علائم دیگرهم وجود دارند که عبادت است از:

۱-کابوس های شبانه یا حمله های بازگشتی

در افرادی که درگیر این دسته علایم هستند، واقعه دردناک ویا صحنه دلخراش دایماً در ذهن تکرارشده فرد احساس می کند تمام احساسات و هیجانات آن زمان را دوباره تجربه می کند. این علامت ها ممکن به صورت فلش بک (تکرار حادثه در ذهن و خیال و حتی در خواب) ظاهر شود. این تجربیات ممکن است آن چنان واقعی و طبیعی به نظر برسند که فرد احساس می کند واقعا آن حادثه در حال اتفاق افتادن است. در این زمان فرد ممکن است دچار ترس و تعریق شده و یا حتی صداها بو و یا صحنه ها ی دردناک را دوباره احساس و تجربه کند.در این دسته افراد وقایع معمولی هم می تواند فرد را به همان صحنه بکشاند مثل هر صدای آژیری که فرد را به صحنه تصادف و کشته شدن دوستش می برد.

۲- اجتناب و بی تفاوتی:

تجربه دوباره خاطرات ممکن است بسیار دردناک باشد بنابراین برخی افراد از مکانیزم فرار یا اجتناب برای کاهش درد استفاده می کنند.در این صورت فرد مبتلا ازابزارها یا روشهایی مانند سرگرم کردن خودبا الکل، مواد مخدر، کار زیاد، ورزش زیاد، مصرف دارو، خوردن، سکس و یا هر فعالیت دیگری به طور افراطی و تکرار شونده برای بی حس کردن خود یا اجتناب از رویارویی باموضوع استفاده می کند. گاهی فرد ازرویارویی با مکانها و افرادی که باعث به یاد آوردن حادثه می شوند اجتناب می ورزد. همچنین گاهی فرد ممکن است خود را به بی تفاوتی کامل بزند یا کمتر با دیگران ارتباط برقرار کند، در نتیجه زندگی کردن و کار کردن با این افراد دشوار می شود چون دایم در حال فرار، بی حسی و یا اجتناب از رویارویی هستند.

۳- در حالت آماده باش به سر بردن

در این مور، فردممکن است همیشه در حالت گوش به زنگی بسر ببرد، گویی دایم منتظر وقوع مجدد حادثه است. در این صورت فرد نمی تواند احساس آرامش کند. احساس اضطراب دایم و مشکل خواب جزو علایم این واکنش است. اطرافیان فردمی بینند که اوبیقرار و نا آرام است. این را حالت آماده باش می نامند زیرا فرد به گونه ای رفنار می کند که دایم انگار خطری در راه است.

۴- علایم دیگر:

• یاد آوری مکررخاطرات ناراحت کننده از واقعه دردناک
• بازگشت به گذشته، این احساس که این رویداد دوباره اتفاق می افتد
• کابوس های شبانه از واقعه دردناک، یا از دیگر چیزهای ترسناک دیگر
• احساس بی قراری و پریشانی
• واکنش های فیزیکی شدید در زمان یادآوری رویداد مانند تپش قلب ، تنفس سریع، حالت تهوع، گرفتگی
• عضلانی، تعریق
• افسردگی و اضطراب شدید
• از دست دادن علاقه به فعالیت ها ی مورد علاقه در گذشته و عدم میل به ادامه زندگی
• کاهش تمرکز و توجه
• خشم و عصبانییت بی دلیل
• سایر اختلالات خواب

دیگر مشکلات مرتبط با تجربه PTSD

علایم دیگری که معمولا با PTSD همراه است عبارتست ازافسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد و استفاده از الکل و مشکلات ارتباطی. در مردان علایم همراه به ترتیب شیوع، عبارتست از مشکل با الکل چنانچه نیمی از مردان مبتلا، درگیر الکل هستند دارند از دیگر مشکلات شایع شایع همزمان در مردان، افسردگی، اختلالات سلوک، و اعتیاد به مواد مخدر است. در زنان افسردگی جزو شایع ترین مشکل همزمان است چنانچه نیمی از زنان مبتلا به PTSD دچار افسردگی هستند.انواع ترس های مرضی، اضطراب اجتماعی، و پس از آن مشکلات با الکل می باشد.

اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD چیست؟

اغلب افراد مبتلا به PTSD در عملکرد عمومی خود مشکل دارند به طوری که در افراد مبتلا به PTSD بیکاری بیشتررواج دارد، همچنین در این افراد طلاق یا جدایی، بد رفتاری با همسر و فرزندان و دیگران بیشتر شایع است. این افراد نسبت به مردم عادی بیشتر در معرض اخراج از کار هستند.

افراد مبتلا به PTSD ممکن است طیف گسترده ای از علائم روان تنی و یا جسمی را نیزتجربه کنند. البته علایم جسمی در افراد مبتلا به افسردگی و سایر اختلالات اضطرابی دیگر نیز معمولا وجود دارد. برخی شواهد نشان می دهد که PTSD ممکن است با افزایش احتمال ابتلا به اختلالات فیزیکی همراه باشد.

البته الزاماً همه‌ی کسانی که فشارهای روانی شدید را تجربه می‌کنند، گرفتار این نوع اختلال نمی‌شوند. موارد زیر می‌توانند از جمله علت‌های به وجود آمدن اختلال استرس پس از سانحه باشند:

• تجربه مستقیم سانحه
• مشاهده مستقیم سانحه
• تجربه سانحه توسط نزدیکان (در خانواده یا دوستان بسیار نزدیک)
• مشاهده‌ی دائمی جزئیات سانحه (مستقیم و نه از طریق رسانه‌ها و فیلم‌ها)

از جمله وجوه تمایز اختلال استرس حاد با اختلال استرس پس از سانحه زمان به وقوع پیوستن و مدت زمان دوام آنهاست. معمولاً وقتی آسیب های ناشی از استرس در جنبه‌های مختلف زندگی (مثلاً خانواده، شغل و روابط عاطفی) مشاهده می‌شوند و برای مدت بیش از یک ماه دوام پیدا می‌کنند، ممکن است روانپزشکان این وضعیت را به عنوان PTSD در نظر بگیرند. هر سانحه‌ای نمی‌تواند منجر به بروز PTSD یا اختلال استرس پس از سانحه بشود. معمولاً وجود شرط‌ های زیر می‌تواند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهد:

• ترس و وحشت زیاد در اثر تجربه سانحه
• احساس درماندگی و ناتوانی در مواجهه با‌ آن سانحه

چه کسی PTSD می شود؟

هر کس به حوادث پس از سانحه واکنش متفاوت نشان می دهد. هر فرد دارای توانایی منحصر به خود برای مدیریت ترس و استرس و مقابله با تهدید ناشی از یک واقعه آسیب زا و یا وضعیت است. نوع کمک و حمایت به یک فرد از دوستان، اعضای خانواده و حرفه ی پس از تروما ممکن است سبب توسعه PTSD یا شدت علائم را تحت تاثیر قرار دهد.

PTSD برای اولین بار توسط جانبازان به جامعه پزشکی آورده شد از این رو نام سندرم شوک و نبرد خستگی پیدا کرد. با این حال، PTSD می تواند در هر کسی که با تجربه یک واقعه آسیب زا رخ دهد. افرادی مانند کودکان که مورد آزار قرار گرفته اند و یا بارها و بارها در معرض بوده اند در معرض خطر بالایی برای ابتلا به PTSD هستند. قربانیان تروما (مربوط به حمله فیزیکی و جنسی) با بزرگترین خطر برای ابتلا به PTSD روبرو هستند.

PTSD می تواند در هر سنی، از جمله دوران کودکی ایجاد شود. زنان نسبت به مردان بیشتر احتمال ابتلا به PTSD دارند. این ممکن است به دلیل این واقعیت باشد که زنان بیشتر احتمال دارد به قربانیان خشونت خانوادگی، سوء استفاده و تجاوز گرفتار شوند.

چگونه PTSD تشخیص داده می شود؟

PTSD تا حداقل یک ماه از زمانی که حادثه ناگوار رخ داده است تشخیص داده نمی شود اگر علائم PTSD وجود دارد، دکتر یک ارزیابی با انجام شرح حال طبی کامل و معاینه فیزیکی انجام می دهد. اگر چه هیچ آزمایش به طور خاص برای تشخیص PTSD وجود ندارد دکتر ممکن است آزمایشات مختلف را برای رد کردن بیماری جسمی استفاده کند.

اگر هیچ بیماری جسمی یافت نشد شما ممکن است به یک روانپزشک، روانشناس برای تشخیص و درمان بیماری های روانی ارجاع داده شوید. روانپزشکان و روانشناسان با استفاده از طراحی مصاحبه ی خاص و ابزار ارزیابی برای یک اختلال اضطرابی، فرد را ارزیابی نماید.

چگونه PTSD درمان می شود؟

هدف از درمان PTSD کاهش علائم روحی و جسمی، بهبود عملکرد روزانه و کمک به فرد برای بهتر کنار آمدن با رویدادی که سبب این اختلال شده می باشد. درمان PTSD ممکن است روان درمانی (یک نوع از مشاوره)، دارو و یا هر دو باشد.

اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD چیست؟

دارو – پزشکان از داروهای ضد افسردگی برای درمان PTSD و کنترل احساسات اضطرابی و علائم مرتبط با آن استفاده می کنند – داروهایی از جمله مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ها) مانند Paxil، Celexa، Luvox، پروزاک و Zoloft. داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند Elavil و دوکسپین. آرام بخش ها مانند آتیوان و Klonopin. تثبیت کننده خلق و خوی مانند والپوریک و Lamictal. و داروهای نورولپتیک مانند Seroquel و Abilify را گاهی اوقات استفاده می کنند. گاهی اوقات داروهای فشار خون در برخی افراد نیز برای کنترل علائم خاص مورد استفاده است. به عنوان مثال پرازوسین ممکن است برای کابوس استفاده شود و یا پروپرانولول ممکن است برای به حداقل رساندن تشکیل خاطرات آسیب زا مورد استفاده قرار گیرد.

روان درمانی – روان درمانی برای کمک به فرد PTSD شامل یادگیری مهارت هایی برای مدیریت علائم و توسعه راه های مقابله می باشد. درمان نیز با هدف آموزش فرد و خانواده او در مورد اختلال، و کمک به کار فرد از طریق ترس در ارتباط با رویداد آسیب زا می باشد. انواع روش های روان درمانی برای درمان افراد مبتلا به PTSD، از جمله استفاده:

رفتار درمانی شناختی – که شامل یادگیری به رسمیت شناختن و تغییر الگوهای فکری که منجر به احساسات سخت، احساسات و رفتار می شود.

قرار گرفتن در معرض درمان – نوعی درمان شناختی رفتاری است که شامل تجربه دوباره زندگی آسیب زا و یا قرار دادن شخص با اشیاء یا موقعیت هایی که باعث اضطراب او می شود. این در یک محیط کنترل شده و ایمن انجام می شود. قرار گرفتن در معرض، کمک می کند تا فرد با ترس و به تدریج راحت تر با موقعیت هایی که ترسناک هستند و باعث اضطراب می شوند مقابله کند. این در درمان PTSD بسیار موفق بوده است.

درمان خانواده – رفتار فرد مبتلا به PTSD می تواند در دیگر اعضای خانواده تاثیر بگذارد. لذا درمان خانواده ممکن است مفید باشد.

گروه درمانی ممکن است با اجازه دادن به فرد برای به اشتراک گذاشتن افکار، ترس ها و احساسات با سایر افرادی که حوادث را تجربه کرده اند مفید باشد.