مرز میان ترس و فوبیا چیست؟

بسیاری از افراد در زندگی خود عموما با دو نوع ترس مواجه می‌شوند که ترس نوع اول، یک ترس عادی مانند ترس از تزریق واکسن، ترس از دزد، ترس از مرگ و… است اما ترس نوع دوم که روانشناسان از آن به نام ترس شدید، نامعقول و تهدید‌کننده نام می‌برند، هراسی است که فرد توانایی کنترل روی آن را ندارد و باعث اختلال در زندگی و کاهش بازده کاری‌ اش می‌شود که در اصطلاح روانپزشکی به این بیماری هراس گونه، فوبیا گفته می‌شود و جزو دسته اختلالات اضطرابی جا می‌گیرد.

آنچه باید از این اختلال دانست این است که متخصصان، علت فوبیا یا ترس بیمارگونه افراد را در تجربیات دوران کودکی می‌دانند که در ضمیر ناهوشیار شخص پنهان است اما همچنان از فوبیا، بیماری‌‌ای یاد می‌شود که علل مشخصی ندارد.

در این زمینه که چند‌ درصد از افراد جامعه ما درگیر این اختلال هستند، آمار موثقی نیست اما آمار‌های بالینی نشان می‌دهد این اختلال در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است.

مرز میان ترس و فوبیا چیست؟

انواع فوبیا

فوبیا اجتماعی: این نوع فوبیا یکی از ترس‌های بیمارگونه است که فرد از این‌که در جمع و مکان‌های شلوغ باشد هراس دارد و همچنین ترس شدیدی از این‌که مورد توجه سایرین قرار گیرد به وی دست می‌دهد. این دسته افراد در جمع دستپاچه و کم‌رو می‌شوند و قادر به صحبت کردن نیستند که متخصصان از آن به‌ عنوان جمع‌ هراسی یا اختلال اضطراب اجتماعی نام می‌برند. حتی شخص در فضاهای در بسته همچون آسانسور نیز دچار هراس می‌شود. افرادی که دچار فوبیا اجتماعی هستند، سعی می‌کنند از این مناطق فرار کنند و امنیت را فقط در خانه جست‌وجو می‌کنند.

فوبیا از حیوانات: ترس شدید از حیوانات و حشرات از دیگر انواع فوبیا است به‌عنوان مثال افرادی که ترس شدیدی از سوسک دارند و با دیدن سوسکی در اتاق حتی بعد از ماه‌ های بعد حاضر نمی‌شوند به آن اتاق پا بگذارند یا از رفتن به هر مکانی که احتمال دهند آنجا سوسک دارد اجتناب می‌کنند. بعد از هراس از سوسک، گربه و سگ در جایگاه بعدی این نوع فوبیا قرار دارند، به‌ طوری‌ که حتی کوچک‌ترین و بامزه‌ ترین این حیوانات می‌توانند برای آن‌ها ترس مهیبی را ایجاد کنند.

مرز میان ترس و فوبیا چیست؟

فوبیا از ارتفاع و بلندی: ترس شدید از بلندی و ارتفاع یکی از رایج‌ترین فوبیا هاست. این دسته از افراد ارتفاع ساختمان، بناها، کوه‌ ها را بسیار بیشتر از آنچه هست می‌بینند و به همین دلیل است که هراس بیشتری هم دارند.

فوبیا از پرواز: این ترس نیز یکی از شایع‌ ترین ترس‌ های غیر معقول است که افراد از سوار شدن به هواپیما پرهیز می‌کنند. جالب آن است که مرگ‌ های ناشی از سقوط هواپیما یک در ۲۰‌هزار است اما مرگ در سوانح رانندگی یک در ۱۰۰ است.

مرز میان ترس و فوبیا چیست؟

فوبی از دندانپزشکی: در حدود ۱۰‌درصد افراد به دلیل ترس و واهمه‌ای که از دندانپزشکی دارند از رفتن به مطب سر باز می‌زنند که البته دلایل آن را می‌توان تجربیات گذشته، سر و صدای مته و وسایل دندانپزشکی دانست. فوبیا از تاریکی و خاموشی: ترس کودکان از تاریکی، ترسی طبیعی و رایج است که بعد از مدت زمانی و با بزرگ‌تر شدن، این ترس فراموش می‌شود. اما گاهی ممکن است ترس از تاریکی باعث یک‌ سری توهمات شود که فرد را از زندگی روزمره‌اش ساقط کند که متاسفانه تا بزرگسالی نیز ادامه خواهد داشت و این ترس طبیعی جای خود را به ترسی غیرمنطقی و شدید می‌دهد. به گونه‌ای که وقتی فرد در مکانی تاریک قرار می‌گیرد نشانه‌های فیزیولوژیک شدیدی را از خود نشان می‌دهد.البته خارج از ترس‌های غیرمعقول، فوبیا های دیگری از جمله ترس از مار، رعد و برق، دیگران و… وجود دارد که به نسبت سایر فوبیا ها در افراد کمتر دیده می‌شود.

رفتار درمانی: بهترین درمان

علایم و نشانه‌های افراد مبتلا به اختلال فوبی به دو جنبه فیزیولوژیکی و روانی تقسیم می‌شوند. از منظر فیزیولوژیکی فرد دچار لرزش، عرق، تنگی نفس، درد قفسه سینه و افزایش ضربان قلب و از نظر روحی و ذهنی دچار عدم کنترل، نیاز شدید به فرار کردن و توهمات نابود‌کننده می‌شود. در نتیجه افرادی که با فوبیا ها درگیر هستند در زندگی روزمره‌شان اختلال دارند و باید حتما تحت درمان و معالجه قرار گیرند.

مرز میان ترس و فوبیا چیست؟

اختلال فوبیا برخلاف بعضی از بیماری‌ های روانی که درمانی قطعی ندارد، قابل درمان است و بسیاری از روانکاوان، روانپزشکان از درمان‌های دارویی و غیردارویی به صورت مکمل استفاده می‌کنند. اما از آنجا که این اختلال ریشه در تجربیات کودکی دارد، رفتاردرمانی بهترین نوع درمان برای این بیماری محسوب می‌شود.

رفتاردرمانی شامل تکنیک‌هایی چون مواجهه‌سازی با موقعیت، هیپنوتیزم و ریلکسیشن است که در روند بهبود این اختلال کمک شایانی خواهد کرد. البته ناگفته نماند که فوبیا های اجتماعی نسبت به سایر فوبیا ها دوره درمانی طولانی‌تری دارند.

شما چه نظری دارید؟ تجربه‌ها و نظراتتان را در این زمینه، با ما در میان بگذارید