الانزاپین (Olanzapine)

الانزاپین دارویی ضد روانپریشی می‌باشد و از طریق کاهش گیرنده های دوپامین و سروتونین نوع ۲ عمل میکند. خنثی سازی گیرنده های غیر دو پامینی و ۵HT2 ، ممکن است در برخی دیگر از اثرات و عوارض جانبی این دارو موثر باشد. ولی علاوه بر این موارد، این دارو کاربردهای دیگری هم دارد که بنا بر تجربه و تشخیص روانپزشک بعنوان درمان کمکی برای مواردی مانند اضطراب و وسواس و اختلالات خوردن (بی‌ اشتهایی عصبی) و افسردگی هم می تواند به کار برده شود.

الانزاپین به خوبی از دستگاه گوارش جذب و ۴۰% دارو پیش از رسیدن به گردش خون سیستمیک متابولیزه میگردد. غذا تاثیری در جذب دارو نداشته و حدود ۹۳% دارو به پروتئینهای پلاسما متصل می گردد. این دارو عمدتاً از طریق اکسیداسیون، توسط سیتوکروم و گلوکورونیداسیون مستقیم متابولیزه و حداکثر غلظت سرمی دارو حدود ۶ ساعت پس از مصرف دارو  ایجاد می شود. 

اسامی تجاری:

نام لاتین: olanzapine
نام فارسی:  الانزاپین
گروه درمانی – دارویی:  تینوبنزو دیازپین – آنتی‌ سایکوتیک آتیپیک
سایر نام ها:  Zyprexa, Zyprexa zydis
اشکال دارویی: قرص ۲٫۵ ، ۵ ، ۱۰ و ۱۵ میلی گرمی

موارد و مقدار مصرف:

الانزاپین (Olanzapine)

الف) درمان کوتاه‌ مدت اپیزودهای حاد مانیک در بیماری‌ دوقطبی.

ابتدا با مقدار ۱۵-۱۰ میلی‌گرم روزانه از راه خوراکی شروع می‌گردد. در صورت نیاز می‌توان دوز دارو را به میزان mg 5 در روز با فواصل زمانی ۲۴ ساعت یا بیشتر افزایش داد. حداکثر دوز مجاز در روز ۲۰ میلی‌گرم می‌باشد. طول دوره درمان با این دارو ۴-۳ هفته است.

ب) درمان طولانی‌ مدت اختلالات دوقطبی.

مقدار ۲۰-۵ میلی‌گرم در روز از راه خوراکی مصرف می‌شود.

پ) درمان کمکی لیتیوم یا والپروات در اختلالات دوقطبی.

مقدار mg 10 روزانه از راه خوراکی مصرف می‌شود. محدوده معمول مصرف دارو ۲۰-۵ میلی‌گرم در روز است.

ت) درمان طولانی‌مدت اسکیزوفرنی.

ابتدا مقدار ۱۰-۵ میلی‌گرم روزانه مصرف می‌شود. هدف رسیدن به دوز mg 100 در روز طی چندین روز از شروع درمان می‌باشد.

موارد منع مصرف و تداخل:

تداخل دارویی

اگرچه بعضی ازداروها نباید با یکدیگر مصرف بشوند، اما گاهی اوقات لازم است دو دارو همزمان استفاده شوند حتی اگر تداخل دارویی داشته باشند. در چنین مواردیی ممکن است پزشک دوز دارو را عوض کند و یا سایر اقدامات احتیاطی لازم را به عمل آورد. در صورتی که هر نوع داروی دیگری چه با نسخه پزشک و چه بدون نسخه پزشک مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی

بی‌خوابی، سرگیجه، مختل شدن تعادل، درد قفسه سینه، سوءهاضمه، افزایش اشتها، افزایش ترشح بزاق، تشنگی، استفراغ، افزایش وزن، تنگی نفس و …. از جمله عوارض مصرف این دارو می باشد.

مسمومیت و درمان

مصرف بیش از حد این دارو منجر به بروز خواب‌ آلودگی و اختلال تکلم می‌ شود. لازم است بیماران از نظر افت فشار، کلاپس عروقی، کوما، تشنج یا واکنش‌های دیس‌تونیک، کنترل شوند.

نکات مهم در مصرف

الانزاپین (Olanzapine)

این دارو را کاملا طبق دستور پزشک مصرف کنید. هرگز این دارو را بیشتر از مقدار و مدت تجویز شده مصرف نکنید. از مصرف این دارو در موارد مشابه و یا توصیه مصرف آن به دیگران خودداری کنید.

معمولا یکبار در روز مصرف می شود و با لیوانی پر از آب مصرف کنید. الانزاپین می تواند همراه و یا بدون غذا مصرف گردد. تا زمانی که برای مصرف دارو آماده شوید، قرص را در جعبه پلاستیکی اش نگهداری کنید. قرص را نبلعید، اجازه دهید در دهان بدون جویدن حل گردد.

قبل از این که نشانه های شما بهبود یابد، ممکن است ۴ هفته از مصرف این دارو بگذرد. اگر نشانه های شما بعد از ۴ هفته بهبود نیافت به پزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است باعث افزایش قند خون بشود. اگر بیش از حد معمول تشنه می شوید و یا میزان دفع ادرار شما افزایش یافته است این موضوع را با پزشک خود بررسی کنید. هنگام مصرف آن باید قند خون به صورت منظم مورد بررسی قرار گیرد.

همچنین ممکن است میزان کلسترول و چربی خون را افزایش دهد. درصورت بروز این وضعیت ممکن است پزشک برای شما داروهای کاهش دهنده کلسترول و چربی خون تجویز کند. 

توجه : مصرف این دارو حتماً باید تحت نظر پزشک بوده و نیز در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی گردد.

در موارد زیر دارو باید با احتیاط مصرف شود:

آلزایمر، سرطان سینه، بیماریهای قلبی، عروقی ، بیماریهای مغزی، عروقی، سابقه ایلئوس پاراالیتیک، گلوکرم زاویه تنگ، هیپرتروفی مشخص پروستات، نارسایی کبدی، صرع یا سابقه آن.

اطلاعات دیگر:

الانزاپین (Olanzapine)

• شیوه نگهداری ازدارو

دارو را در دمای معمولی اتاق نگهداری کنید و از گرما، رطوبت، نور مستقیم و یخ زدگی محافظت کنید. در دارو را محکم ببندید.

• درصورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟

اگر یکبار مصرف دارو را فراموش کردید آن را در اولین فرصت مصرف کنید اما اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک هستید تا آن زمان صبر کنید و دوز بعدی را طبق معمول مصرف کنید. مصرف دارو را دو برابر نکنید.